TİROİD KANSERİ
TİROİD KANSERİ
Tiroid bezinin hücrelerinden köken alan kanserlere tiroid kanserleri denir. Toplumda görülme sıklığı % 4.2′dir. Hayat boyunca kadınlarda tiroid kanseri riski yaklaşık % 0.7, erkeklerde ise % 0.25′tir. Dört gruba ayrılır:
- Papiller kanser
- Foliküler kanser
- Medüller kanser
- Anaplastik kanser
Papiller ve foliküler kanserler iyi diferansiye kanserler olarak adlandırılır. Gecikmeden doğru tanı konulup tedavi metodları eksiksiz uygulandığında bu kanserler % 100’e yakın oranda tedavi edilebilir.
Anaplastik tiroid kanserleri ise en ölümcül kanser türlerinden biridir. Bu kanserler iyi diferansiye tiroid kanserlerinin dönüşümü sonucu oluşabilmektedir. İlerlememiş vakalarda ameliyat tek seçenektir. İlerlemiş vakalarda ise palyatif amaçlı radyoterapi kullanılır. Bu hastalar kısa sürede kaybedilir.
Tiroid kanseri neden olur?
Tiroid kanserinin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Fakat yapılan araştırmalara göre bazı radyoaktif maddelere maruz kalan kişilerde tiroid kanseri görülebilmektedir. Bu maddelerden en önemlisi uranyumdur. Çernobil’deki nükleer santral kazasıyla beraber bu bölgede yaşayan kişilerde tiroid kanseri görülme sıklığı artmıştır. Bazı tiroid kanserlerinde ise genetik mutasyonların rol oynadığı düşünülmektedir. Hekimlerin sık karşılaştığı sorulardan birisi de, tanı sırasında ya da tedavide kullanılan bazı radyoaktif maddelerin tiroid kanserine yol açıp açmadığıdır; Bu amaçla kullanılan maddelerin miktarları oldukça azdır. Vücuttan atılma süreleri ise çok kısadır. Bu yüzden kansere sebep olmazlar.
Ne tür şikayetlere sebep olur?
Tiroid kanserlerinin birçoğunda hiçbir şikayet olmaz veya herhangi bir belirti vermez. Bazı vakalarda lenf bezleri büyümüş ya da boyunda kitle meydana gelmiştir. Hastaların az bir kısmında ise boğazda sıkıntı hissi, ağrı, nefes almada güçlük çekme, ses kısılması, yutma güçlüğü olabilir.
Her ne kadar tiroid kanseri “tedavi edilebilir” kanserlerden olsa da tedavi edilmezlerse aynı diğer kanserler gibi yayılır ve olumsuz neticelere sebep olurlar. Hastanın hayat süresi kısalır ve konforunu olumsuz etkiler.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Tiroid kanserlerinde tek tedavi seçeneği cerrahidir ve bezin tamamı çıkarılır. Ameliyat sonrasında, papiller ve foliküler kanserli hastalara kurşunla kaplanmış bir hastane odasında yüksek doz RAI uygulanır. Böylelikle ameliyat sonrasında tiroid bölgesinde kalan ve vücudun başka yerlerine dağılmış olan kanser hücrelerinin tamamen ortadan kaldırılması amaçlanır. Eğer tiroid kanseri başka bir yere yayılmış yani “metastaz” yapmışsa, bu durumda daha da yüksek doz RAI uygulamak gerekir.
Medüller Kanserin bir kaç alt grubu olmakla birlikte tedavi stratejisinde ameliyat sonrasında yine RAI ile işaretli yüksek doz MIBG ve “hedeflenmiş moleküler reseptör radyonüklid tedavi” kullanılmaktadır. Burada en önemli nokta, hastada tiroid dışındaki bölgelerden salgılanan diğer hormon ve hormon benzeri maddelerin de tedavi planı içine dahil edilmesidir. Bu kanser türünde diğer bazı organlarda da (böbreküstü bezi, paratiroid bezleri, pankreas vb) aynı anda kanserler ve hastalıklar görülebilir. Her şeye rağmen başarı şansı düşüktür. Bu sebeple ilk tedavi seçeneği olan ameliyat çok titizlikle yapılmalıdır.
Cerrahi tedavi seçenekleri nelerdir?
Tiroid hastasında biyopsi sonucunda kanser veya kanser yönünden kuşku uyandıran bir durum varsa bunun tedavisi kesinlikle ameliyattır. Ses değişikliği tanımlayan, daha önce tiroid ameliyatı geçiren veya başka boyun bölgesi ameliyatı geçirmiş olan hastalarda, ameliyat öncesinde hastanın ses telleri mutlaka değerlendirilir. Hipertiroidi hastalarının ise ameliyat öncesinde kan hormon düzeylerinin normal düzeylere geldiğinden emin olunmalıdır.
Tiroid kanserlerinde cerrahi tedavi seçenekleri aslında çok fazla değildir. En küçük cerrahi girişim kanserli nodülün olduğu taraftaki tiroid bezinin alınmasıdır. Genellikle tercih edilen tedavi ise tiroid bezinin tamamının veya tamamına yakınının çıkarıldığı ameliyat şeklidir. Her tiroid kanserinde ameliyat ile tiroid bezinin tamamının veya tamamına yakınının çıkarılması zorunludur. Kanserin tipine göre değişmek üzere ameliyat sonrasında yapılacak tedavilerle kanser tedavisi tamamlanır. Ancak hasta ömür boyunca takip edilir.
Kanser olduğu ameliyat sonrasında anlaşılan ve tiroid bezinin bir kısmı çıkarılmadan bırakılmış olan hastalarda, kanserin boyutuna bakılmaksızın, ikinci bir ameliyatla tiroid bezinin geriye kalan bölümü de tümüyle çıkarılmak zorunda kalınabilir. Aksi halde daha sonra yapılacak tedavi eksik kalır ve etkili olamaz. Bazı durumlarda ameliyat sırasında hızlı patolojik incelemeyle (frozen inceleme) hastada kanser olup olmadığı ortaya konulduktan sonra ameliyatın genişletilip, tiroid bezinin tamamının veya tamamına yakınının çıkarılması seçilecek en uygun yöntem olabilir. Kanser ameliyatlarında, tiroidin çevresindeki lenf düğümlerinde kuşkulu bir durum varsa bu lenf düğümleri de alınmalıdır.